ZOBACZ INFORMATOR
MEiN skierowało do konsultacji publicznych projekt zmian w zakresie podstawy programowej wychowania fizycznego. Proponowane zmiany obejmują wprowadzenie testów sprawnościowych uczniów klas IV-VIII szkoły podstawowej i uczniów szkół ponadpodstawowych oraz wpisywanie ich wyników do systemu teleinformatycznego „Sportowe Talenty”. Konsultacje potrwają do 22 marca br., a zmiany zaczną obowiązywać od roku szkolnego 2023/2024.
Ministerstwo Edukacji i Nauki kieruje do konsultacji publicznych i uzgodnień międzyresortowych projekty zmian w rozporządzeniach:
Zmiany obejmują wprowadzenie mechanizmu monitorującego sprawność fizyczną uczniów klas IV-VIII szkoły podstawowej i uczniów szkół ponadpodstawowych (branżowych szkół I stopnia, liceów ogólnokształcących, techników). Polegają one na dodaniu w podstawie programowej kształcenia ogólnego w zakresie wychowania fizycznego – w części „Warunki i sposób realizacji” – obowiązku przeprowadzania raz w ciągu roku szkolnego (w okresie od marca do kwietnia) testów sprawnościowych uczniów poszczególnych klas i wpisywania wyników tych testów do systemu teleinformatycznego „Sportowe Talenty”. System prowadzi minister właściwy do spraw kultury fizycznej.
Testy będą obejmowały:
Obsługa systemu teleinformatycznego „Sportowe Talenty” będzie się odbywała za pośrednictwem indywidualnego konta każdego z nauczycieli wychowania fizycznego. Będzie nim administrowała wyznaczona w danej szkole osoba. Konta administratorów w szkołach założy wskazany przez ministra właściwego do spraw kultury fizycznej operator systemu. Wyznaczony w szkole administrator będzie tworzył konta dla poszczególnych nauczycieli wychowania fizycznego w danej placówce.
Wyniki przeprowadzonych testów nie będą miały wpływu na ocenę ucznia z przedmiotu wychowanie fizyczne. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 373, z późn. zm.) przy ustalaniu oceny z wychowania fizycznego, techniki, plastyki i muzyki należy przede wszystkim brać pod uwagę wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć, a w przypadku wychowania fizycznego – także systematyczność udziału ucznia w zajęciach oraz aktywność ucznia w działaniach podejmowanych przez szkołę na rzecz kultury fizycznej.
Dane zgromadzone w systemie „Sportowe Talenty”, w formie zagregowanych danych populacyjnych, będą analizowane przez Instytut Sportu – Państwowy Instytut Badawczy. Jednostka ta – na zlecenie ministra właściwego do spraw kultury fizycznej – jest operatorem systemu. Następnie Instytut Sportu udostępni zgromadzone dane zainteresowanym resortom, które na ich podstawie kształtują interwencję publiczną w tym zakresie.
Dzięki danym obejmującym całą populację uczniów właściwe instytucje publiczne będą mogły uzyskać wiedzę na temat określonych deficytów aktywności fizycznej dzieci i młodzieży. Umożliwi to stworzenie optymalnych, celowanych działań w tym zakresie, które będą kierowane do określonych grup odbiorców. Dzięki temu możliwe będzie zahamowanie negatywnych trendów dotyczących aktywności fizycznej polskich uczniów.
System teleinformatyczny „Sportowe Talenty” posłuży również identyfikacji talentów sportowych wśród uczniów. Nauczyciel na podstawie wyników przeprowadzonych prób określi „wskaźnik” sprawności fizycznej poszczególnych uczniów w stosunku do populacji lub innych historycznych pokoleń dzieci. Korzystając z wystandaryzowanych siatek centylowych, będzie mógł także określić postęp lub regres uczniów we wskazanym zakresie.
Narzędzie to będzie stanowić wsparcie dla codziennej pracy nauczyciela wychowania fizycznego. Korzystając z systemu „Sportowe Talenty”, również uczniowie będą mogli samodzielnie monitorować swój rozwój fizyczny i motoryczny.
Proponowane zmiany w rozporządzeniach ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego zostały przygotowane na wniosek i we współpracy z Ministrem Sportu i Turystyki. Mają one bezpośredni związek z niskim poziomem aktywności fizycznej i stanem zdrowia polskiego społeczeństwa, co ma szczególne znaczenie w przypadku dzieci i młodzieży.
Według badań Eurobarometru (Sport and Physical Activity, Special Eurobarometer 525, Bruksela 2022) w 2022 r. aż 65 proc. Polaków (wzrost o 9 pkt proc. w porównaniu z 2017 r.) odpowiedziało, że nigdy nie ćwiczy ani nie uprawia sportu. Dla porównania średnia dla ogółu krajów członkowskich Unii Europejskiej wynosi 45 proc. Eurobarometr wskazuje, że regularną aktywność w Polsce podejmuje 21 proc. osób (spadek o 2 pkt proc. w porównaniu z 2017 r.), co daje miejsce w ostatniej szóstce państw członkowskich Unii Europejskiej.
Dane Głównego Urzędu Statystycznego (Główny Urząd Statystyczny, Uczestnictwo w sporcie i rekreacji ruchowej w 2021 r., Warszawa 2022) potwierdzają wyniki europejskiego badania. Regularne uczestnictwo w zajęciach sportowo-rekreacyjnych lub rekreacji ruchowej zadeklarowało 12,8 proc. Polaków, zaś 18,2 proc. – jedynie sporadyczne uczestnictwo. Oznacza to, że więcej niż połowa Polaków (61,2 proc.) nie podejmuje żadnej aktywności fizycznej w czasie wolnym.
Zgodnie z wynikami raportu Instytutu Matki i Dziecka (Instytut Matki i Dziecka, badanie „Zdrowie dzieci w pandemii COVID-19” Warszawa 2022) liczba dzieci 8-letnich z nadwagą i otyłością zwiększyła się z 32,2 proc. w 2018 r. do 35,3 proc. w 2021 r. Niekorzystne są również wyniki badań dotyczących czasu spędzanego przez dzieci przed ekranem telewizora, smartfona czy komputera w celach niezwiązanych z edukacją. Według rodziców badanych dzieci czas spędzany przed ekranami tych urządzeń zwiększył się w trakcie pandemii zarówno w ciągu tygodnia (43,6 proc.), jak i w weekendy (37,4 proc.). Uczniowie przebywali głównie w domu, a tym samym bez regularnych, codziennych kontaktów z rówieśnikami, wspólnej zabawy i aktywności fizycznej.
W celu kształtowania przyszłej polityki publicznej w tym obszarze niezwykle ważne jest monitorowanie poziomu aktywności i sprawności fizycznej dzieci i młodzieży. Obecnie w Polsce nie prowadzi się tego w sposób systemowy. Doświadczenia innych państw europejskich pokazują, że optymalnym sposobem systemowego monitoringu sprawności fizycznej dzieci i młodzieży jest prowadzenie go w ramach lekcji wychowania fizycznego.
W projektach proponuje się także zmiany porządkujące, które dotyczą załączników określających podstawę programową kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I i II stopnia dla uczniów będących absolwentami dotychczasowego gimnazjum.
Zachęcamy do szczegółowego zapoznania się z proponowanymi zmianami. Konsultacje publiczne będą trwały do 22 marca br.
Zmiany będą obowiązywać od roku szkolnego 2023/2024.