Powiat Wodzisławski LUBOMIA - Powiat Wodzisławski

• Kaplica Różańcowa z 1770 r. w Bukowie

Drewniana kaplica Matki Boskiej Różańcowej z 1770 r., stojąca na tzw. Kaczym Rynku w Bukowie, to jedna z perełek śląskiej ludowej architektury sakralnej. Dach kryty jest drewnianym gontem, zwieńczony miniaturową wieżyczką z tzw. latarnią i dwułucznym nadprożem z wyrytą datą budowy: 1770 r. Kaplica zalicza się do świątyń najbardziej na Śląsku doświadczonych przez powodzie, była bowiem przynajmniej 11 razy zalewana przez Odrę. O wysokości fal powodziowych informuje słupek z tabliczkami, umieszczony obok kapliczki. Zaznaczono na nim poziomy wód w latach największych katastrof. Ze względu na swoje wyjątkowe walory artystyczne i historyczne kaplica została umieszczona na Szlaku Architektury Drewnianej województwa śląskiego. Z terenu gminy Lubomia funkcjonuje na nim jeszcze szesnastowieczny kościółek św. Michała Archanioła przeniesiony z Syryni do Parku Kościuszki w Katowicach, kościół św. Józefa Robotnika w Nieboczowach (przeniesiony do Rybnika-Kłokocina, a następnie do Górnośląskiego Parku Etnograficznego w Chorzowie), a także kaplica św. Jana Nepomucena w Lubomi (ok. 1700 r.).

• Grodzisko Gołęszyców w Lubomi

Średniowieczne grodzisko odkryte i odtworzone dzięki badaniom archeologicznym. Gołęszycy to słowiańskie plemię z grupy lechickiej, żyjące we wczesnym średniowieczu na południu późniejszego Górnego Śląska u źródeł Odry, na południowy wschód od pasma Jeseników, na północny zachód od źródeł rzeki Wisły. Wydaje się, że plemię Gołęszyców nie było zbyt silne, wg Geografa Bawarskiego posiadało 5 grodów, z których najważniejszym ośrodkiem był gród w Lubomi.

• Klasycystyczny spichlerz z XVIII wieku oraz ruiny dworu z XIX wieku w Grabówce

Budynek spichlerza pochodzi z XVIII wieku. Murowany z cegły, kryty dwuspadowym dachem na planie prostokąta. Najciekawszymi elementami są kute drzwi oraz kamienny portal herbowy. Spichlerz w przeszłości należał do zabudowań dworskich, które nie przetrwały do naszych czasów. Grabówka to wieś w gminie Lubomia. Początkowo jako dwór założona została w 1603 roku. Nazwa wsi pochodzi od grabu, dwór Grabówka założyli Reiswitzowie. W 1730 roku Grabówka przeszła na własność rodziny Lichnowskich i w ich rękach pozostała do 1945 r. Od 1861 r. Grabówka notowana jest jako dwór i samodzielna wieś. Położona jest w środku gminy Lubomia, ciągnie się od kopca poprzez wzgórze zwane Lichnowcem aż po stawy „Wielikąt”.

• Figura św. Jana Nepomucena z 1738 roku w Grabówce

Między Grabówką a Lubomią stoi figura św. Jana Nepomucena, ufundowana w 1738 r. przez rodzinę Lichnowskich. Na cokole znajduje się herb fundatora oraz napis po łacinie – fragment wiersza z Przypowieści Salomonowych: „W uściech niemądrego rózga pychy, lecz wargi mądrych strzegą ich”.

• Kaplica św. Jana Nepomucena w Lubomi

Kaplica została wybudowana ok. 1700 r. Znajduje się u zbiegu ul. Polnej i św. Jana Nepomucena. To budowla drewniana, powstała na planie ośmioboku, przykryta namiotowym dachem i zwieńczona ośmioboczną sygnaturką z latarnią i cebulastą kopułką. Jednym z najciekawszych elementów kaplicy są drzwi noszące gotyckie cechy stylistyczne.

• Kościoł św. Michała Archanioła
  (obecnie w Parku Kościuszki w Katowicach)

Został wzniesiony w 1510 r. Jest to budowla drewniana, jednonawowa, bezwieżowa, pokryta stromym gontem ze smukłą wieżyczką na kalenicy i otoczona tzw. sobotami. W 1938 r. obiekt został przeniesiony do Katowic do planowanego skansenu, który ostatecznie nie powstał.

• Kościół św. Józefa Robotnika w Nieboczowach
  (obecnie w Górnośląskim Parku Etnograficznym w Chorzowie)

Kościół drewniany. Początkowo kaplica zbudowana prawdopodobnie w 1380 r. W 1791 r. powiększono go, dodając tylną nawę, przedsionek i małą wieżę. W czasie II wojny światowej został poważnie uszkodzony. W 1971 r. przeniesiono go do Kłokocina (ob. dzielnica Rybnika), a w l. 1995-97 – do Górnośląskiego Parku Etnograficznego w Chorzowie. Jest to budowla orientowana, składająca się z zamkniętego trójbocznie prezbiterium, z szerszej i wyższej od niego nawy. Do prezbiterium przylega zakrystia. Po jednym oknie od południa, północy i wschodu oraz dwa od zachodu. Świątynię nakrywa dach dwukalenicowy, dwuspadowy. Na dachach nawy i prezbiterium dwie sześcioboczne wieżyczki na sygnaturki, z latarniami, nakryte kopulastymi hełmami. Cała świątynia otoczona jest szerokim dachem okapowym wspartym na wystających rysiach. Prezbiterium od nawy oddziela balustrada i belka tęczowa. na niej krucyfiks. Chór wsparty jest na czterech słupach. Dwa z nich pochodzą z XVIII w. i są ozdobnie rzeźbione. We wnętrzu barokowy ołtarz z obrazem św. Józefa z dzieciątkiem (XVIII w., przeniesiony z kościoła drewnianego w Ruptawie (źródło: B. Cenda, Kościoły, kaplicy i dzwonnice drewniane. Województwo Śląskie. Przewodnik, Kraków 2015 r., s. 185).

Grób Bordynowskiej Pani – właść. Zofii Eleonory von Bodenhausen (zm. 1751 r.), jedynej kobiety – właścicielki folwarku Grabówka. Według legendy szczątki szlachcianki miały zostać pochowane tam, gdzie woły trzeci raz się same zatrzymają. W polu między Syrynią i Grabówką znajduje się „Pomnik Bordenowskiej Pani” – powstały prawdopodobnie w miejscu grobowca Zofii Eleonory. Grobowiec ponoć został wybudowany dużo wcześniej, jako miejsce pochówku dla rodziny Reiswitz. Pomnik ten ufundowała, na miejscu zniszczonego wcześniej grobowca rodzina Lichnowskich.