Powiat Wodzisławski
- Bazylika pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny – Sanktuarium Matki Bożej Uśmiechniętej
Na szczycie dominującego w krajobrazie Pszowa wzniesienia, tuż przy historycznym punkcie prowadzącym z Wodzisławia do Raciborza, stoi kościół parafialny pw. Narodzenia NMP. Jest on nie tylko jednym z najcenniejszych zabytków sakralnych na terenie całego powiatu, ale również znanym sanktuarium maryjnym, odwiedzanym już od trzystu lat przez rzesze pielgrzymów. W ołtarzu głównym kościoła znajduje się bowiem słynący łaskami obraz Matki Bożej Pszowskiej, zwanej także Matką Bożą Uśmiechniętą. Jest to olejna kopia obrazu MB Częstochowskiej sprowadzona do Pszowa w 1722 r. i przemalowana przez wodzisławskiego malarza Fryderyka Siedleckiego, który nadał wizerunkowi Jasnogórskiej Pani swojskie rysy i charakterystyczny „uśmiech”.
Już w 1732 r., czyli zaledwie piętnaście lat po koronacji jasnogórskiego oryginału, wizerunek pszowskiej Madonny został uroczyście koronowany, a w świątyni zawisło wiele wotów dziękczynnych. Trafił tu m.in. bogato zdobiony drogimi kamieniami złoty krzyż opacki oraz pierścień prałacki ostatniego opata klasztoru w Rudach Raciborskich.
Pszowski kościół to budowla murowana z kamienia i cegły zbudowana w stylu barokowym, założona na rzucie prostokąta, jednonawowa, pięcioprzęsłowa, z niewyodrębnionym prezbiterium, zwróconym ku północy i zamkniętym półkolistą absydą. Dekretem papieskim z 7 czerwca 1997 r. świątynia pszowska została podniesiona do godności Bazyliki Mniejszej. W jej wnętrzu znajduje się duży obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, a u jej szczytu – podobny rozmiarami wizerunek Chrystusa jako Dobrego Pasterza.
Dzisiejszy ołtarz główny o kształcie miniaturowej świątyni z szeregiem półkoliście ustawionych kolumn podtrzymujących baldachim pochodzi z 1904 r. i jest wzorowany na ołtarzu, który od 1791 r. stał w prezbiterium i stanowił „tron” dla cudownego wizerunku. Wykonawcą pierwotnej struktury baldachimowej był Antoni Barabasz, rzeźbiarz z Krzanowic koło Raciborza, który wzorował się na ołtarzu głównym z kościoła pw. Wniebowzięcia NMP w Opawie. Ciekawostką jest fakt, że cudowny wizerunek Matki Bożej Uśmiechniętej na przestrzeni lat był koronowany trzykrotnie (za każdym razem po kradzieży koron) i początkowo służył za feretron w procesjach (na jego odwrocie znajduje się wizerunek św. Jadwigi). Wieże kościoła są zaś młodsze od samej świątyni, ponieważ zostały wybudowane w połowie XIX w. jako pomnik wdzięczności za zwycięską walkę z rozplenionym wówczas na Górnym Śląsku nałogiem… pijaństwa.
Zapraszamy do zobaczenia wirtualnej panoramy wnętrza Bazyliki – PRZEJDŹ
Kalwaria Pszowska
Jest to zespół czternastu murowanych neobarokowych kaplic, położonych na rozległym pagórkowatym terenie w Pszowie. Kalwaria znajduje się w odległości około 3 km od centrum miasta. Wewnątrz kaplic znajdują się figury przedstawiające sceny danej stacji drogi krzyżowej Jezusa Chrystusa. Pierwsze kaplice zostały wybudowane w 1907 r. z inicjatywy księdza proboszcza Brunona Laski. Pozostałe kaplice wybudował kanonik Mikołaj Knosala. 1 września 1929 uroczyście poświęcono kaplice. Projektantem i wykonawcą był mistrz budowlany, Walenty Maciejek. Kapliczki kalwaryjne w Pszowie są warte odwiedzenia jako jedna z kontynuacji polskich barokowych kalwarii (Kalwaria Zebrzydowska, Wambierzyce, Góra Świętej Anny).
- Zabytkowe osiedle robotnicze w Pszowie
Jest to druga, co do wielkości kolonia robotnicza znajdująca się na terenie powiatu wodzisławskiego, która powstała na początku XX wieku jako osiedle patronackie miejscowej kopalni „Anna”. W ramach założenia wybudowane zostały domy dla robotników, zabudowania dla kopalnianych urzędników, dom towarowy, piekarnia, kasyno i inne obiekty. Część spośród tych budynków przetrwało do dzisiaj.
- Zespół dawnych zabudowań dworskich.
Położony w Krzyżkowicach. Obejmuje dawną oborę orz stajnię do niej przyległą.
