Powiat Wodzisławski
Około 170 uczniów i opiekunów z izraelskiej szkoły w Nahalal odwiedziło we wtorek Wodzisław Śl. 2 października, w ramach projektu „Zachować Pamięć. Historia i kultura dwóch narodów” do Wodzisławia Śl. przyjechała stusiedemdziesięcioosobowa grupa młodzieży i jej opiekunów z moszawu (osady) Nahalal w północnym Izraelu.
Młodzi Izraelczycy spotkali się ze swoimi rówieśnikami z Zespołu Szkół Ekonomicznych oraz Zespołu Szkół im 14 Pułku Powstańców Śląskich w Wodzisławiu Śl. oraz odwiedzili miejsca pamięci judaizmu. Przeszli m.in. obok byłej synagogi przy ul. Targowej oraz zapalili świece pod pomnikiem upamiętniającym funkcjonujący w Wodzisławiu Śl. przed II wojną światową kirkut.
Z młodzieżą spotkał się m.in. wicestarosta Dariusz Prus, który przypomniał, że obok Polaków i Niemców wyznawcy religii Mojżeszowej stanowili w Wodzisławiu Śl. przed przyłączeniem miasta do Polski znaczącą grupę mieszkańców, z której wywodziło się wiele znamienitych osobistości. Wicestarosta wspomniał też, że to w Wodzisławiu miał finał największego na ziemiach polskich Marszu Śmierci, tj. „ewakuacji” więźniów obozu koncentracyjnego „Auschwitz” w styczniu 1945 r., w wyniku której życie straciło ok. 15 tys. osób, w tym Polacy i Żydzi. Niedaleko byłego żydowskiego cmentarza, na tzw. Górze Piaskowej przy ul. Ofiar Oświęcimskich, znajduje się zbiorowa mogiła kilkudziesięciu ofiar tego Marszu. Mówił też o bohaterskiej postawie lokalnego społeczeństwa:
– Społeczeństwo tej ziemi z narażeniem życia udzielało schronienia i pomocy uciekającym z trasy Marszu więźniom. Niestety, wielu z nich tutaj, na wodzisławskiej ziemi, znalazło miejsce wiecznego odpoczynku (…). W Wodzisławiu i okolicznych miejscowościach takich miejsc jest wiele – mówił Dariusz Prus.
Głos zabrał również Grzegorz Meisel, wodzisławianin od lat zaangażowany w restaurację pamięci o żydowskich mieszkańcach przedwojennego miasta, jeden z inicjatorów wodzisławskich Dni Kultury Żydowskiej oraz budowy pomnika przy byłym kirkucie. Opowiedział on o losie dawnego cmentarza, który zbeszczeszczono, a pochodzące z niego macewy użyto do budowy dróg i chodników. Przypomniał też, że przez wiele lat historia społeczności żydowskiej w Wodzisławiu i innych górnośląskich miastach nie była znana nikomu poza wąskim gronem pasjonatów lokalnej historii. Po to, aby pamięć o wodzisławskich Żydach przywrócić, w 2012 r., po wielu latach starań, ustawiono w pobliżu byłego kirkutu tablicę pamiątkową, na której pierwsze zdanie po polsku brzmi: „Przeszłość nigdy nie przechodzi”.
Pod pomnikiem obecna była również mieszkająca w Wodzisławiu Śl. Anna Kister – uhonorowana w 2003 r. przez Instytut Yad Vashem tytułem „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”, a także dyrektor wodzisławskiego Muzeum Sławomir Kulpa i dziekan dekanatu Wodzisław Śl., ks. prał. Bogusław Płonka.
Podczas uroczystości młodzież polska i izraelska odśpiewała hymny obu państw, a goście z Izraela zaintonowali też pieśń pt. „Eli, Eli” („Boże, Boże”) do słów wiersza Hanny Szenes.
Wizyta młodych Izraelczyków w Wodzisławiu Śl. odbyła się dzięki projektowi „Zachować Pamięć. Historia i kultura dwóch narodów” realizowanemu przez Ośrodek Rozwoju Edukacji, Instytut Yad Vashem, Instytut Polski w Tel Avivie oraz Międzynarodowe Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście. W jego ramach młodzież z Polski i Izraela uczy się wspólnej historii Polaków i Żydów, przy czym jak mówi dr Elżbieta Tkocz z wodzisławskiego Zespołu Szkół im. 14 Pułku Powstańców Śląskich, koordynatorka przedsięwzięcia z ramienia szkoły, podczas wspólnych zajęć Holokaust jest tematem wiodącym, ale nie jedynym. Młodzież poza historią uczestniczy również w zajęciach z geografii, wiedzy o kulturze oraz języka polskiego.
